Awasi Jerat Penyangak Cyber

Minda: Mematahkan jerat penyangak siber
Oleh Melati Mohd Ariff

“SAYA menghantar mesej ini dalam keadaan tergesa-gesa. Semalam, saya melawat sebuah kompleks penyelidikan baru di Imperial College England, London. Kami dirompak di hotel ketika saya membuat tempahan dan mereka melarikan dompet saya (yang mengandungi wang tunai dan kad kredit).

“Tolonglah. Saya perlukan bantuan wang, harap boleh kirimkan 1,500 paun. Anda boleh hantar melalui Western Union Money Transfer, harap balas mesej saya supaya saya dapat memberikan nama penuh saya dan alamat supaya wang itu boleh dihantar.”
E-mel yang bunyinya “agak terdesak” itu kononnya dihantar seorang aktivis kepenggunaan Malaysia.

Ia bukan pertama kali diterima penulis.

Sekitar tahun lalu, penulis menerima e-mel hampir sama kandungannya, kononnya daripada seorang aktivis alam sekitar yang memberitahu dia berada di sebuah negara Afrika dan dirompak. Dia memerlukan wang dan perlu dihantar segera.

Dalam kedua-dua kes, penulis mendapat pengesahan bahawa mereka tidak menghantar e-mel berkenaan, malah berada dalam negara.

Jelas kedua-dua e-mel itu palsu dan mahu menipu!

“Saya terkejut apabila menerima panggilan telefon daripada seorang kawan memberitahu saya yang dia menerima e-mel menyatakan saya dirompak dan terkandas di London. Sudah tentunya e-mel itu cuba menipu dengan tujuan mendapatkan wang ihsan daripada mereka yang mempercayai kandungan e-mel itu.

“Tetapi yang menghairankan bagaimana orang jahat itu boleh membolosi e-mel saya. Bagaimana mereka memperoleh kata laluan saya?” kata aktivis kepenggunaan, Ismail Abdul Aziz.

Beliau turut memberitahu e-mel palsu itu mencetuskan rasa cemas bukan saja di kalangan keluarganya, tetapi rakan yang menjadi sasaran penghantaran e-mel itu.
Ismail yang juga Setiausaha Kehormat Persatuan Pengguna dan Sosial Daerah Petaling (CAPs) berkata antara faktor memungkinkan e-melnya dibolosi ialah apabila beliau terlupa rakam keluar (sign-off).

Mungkin apabila saya terlupa rakam keluar selepas mengirim e-mel, seseorang yang mempunyai cara untuk memasuki e-mel saya berjaya berbuat demikian dan kemungkinan juga si penyangak ini dari luar negara.”

Sejak insiden pengiriman e-mel palsu itu, beliau menukar kata laluan e-melnya.
Beliau membuat laporan kepada Pusat Aduan Pengguna Kebangsaan (NCCC) yang kemudian mengemukakan aduan itu kepada Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM).
Tanpa diragui, Internet semakin penting dalam kehidupan hari ini. Ramai menggunakan Internet bukan sahaja untuk mencari maklumat, tetapi untuk membeli-belah dan membuat transaksi perniagaan termasuk perbankan online.

“Penggunaan Internet yang berleluasa dengan bilangan pengguna semakin ramai memberikan kesempatan kepada pihak tidak bertanggungjawab untuk menipu pengguna. Oleh itu, wujudlah pelbagai penipuan untuk memerangkap pengguna.”
Demikian komen Mohd Yusof Abdul Rahman, Ketua Eksekutif Gabungan Persatuan Pengguna-Pengguna Malaysia (Fomca).

“Banyak sekali penipuan dibawa kepada perhatian kami. Ia termasuk penipuan menang loteri atau cabutan bertuah, membantu memindahkan wang yang dimiliki waris hartawan, meminta bantuan kerana terkandas atau kecurian, e-mel membeli perisian komputer, produk makanan berkualiti rendah dan bermacam-macam lagi,” katanya.
Mohd Yusof menggesa orang ramai khususnya pengguna e-mel supaya berhati-hati apabila menerima e-mel seperti dinyatakan.

Pihak melakukan penipuan itu juga, katanya kini semakin berani dan canggih.
“Usah mudah terpengaruh untuk melayan e-mel tidak diketahui kebenarannya.
“Apatah lagi jika terpedaya dengan e-mel penipuan ini, sukar untuk mendakwa mereka terbabit khususnya jika penipu ini beroperasi di luar negara,” kata Mohd Yusof.
Dalam teknologi komunikasi maklumat, perkataan “phishing” digunakan berhubung fraud dan penipuan siber.

Menurut ensiklopedia Wikipedia, “phishing” didefinisikan sebagai proses fraud jenayah dalam cubaan untuk memperoleh maklumat sensitif seperti nama pengguna, kata laluan serta butiran kad kredit dengan menyamar entiti boleh dipercayai menerusi komunikasi elektronik.

Komunikasi berkenaan dikatakan dari laman web sosial popular seperti You Tube dan Facebook, laman lelongan (e-Bay), perbankan online atau pentadbir IT seperti Yahoo yang biasa digunakan untuk memancing mereka yang tidak mengesyaki.
Menurut ensiklopedia itu lagi, “phishing” biasanya dilakukan melalui e-mel atau mesej segera dan mengarahkan pengguna memasukkan butiran di laman web palsu.
Sebutan pertama dicatat mengenai istilah “phishing” dilapor pada 1996.

Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) menerima laporan berhubung “phishing” sejak 2004. Pada 2008, SKMM menerima 86 aduan “phishing”.
Menurut suruhanjaya itu, e-mel mengandungi penipuan seperti mengutip wang daripada orang ramai satu kesalahan mengikut Seksyen 420 Kanun Keseksaan.
Jika didapati bersalah boleh dikenakan hukuman penjara mandatori minimum setahun hingga sepuluh tahun serta mandatori sebat dan mahkamah mempunyai kuasa mengikut budi bicara untuk mengenakan denda.

Menurut SKMM, siasatan kes penipuan berasaskan e-mel adalah dalam bidang kuasa polis dan bukan mengikut Akta Komunikasi dan Multimedia 1998 atau SKMM.
Bagaimanapun, kata suruhanjaya itu, ia boleh mengambil tindakan serta-merta dengan menyekat akses ke laman “phishing” mengikut Seksyen 263 Akta Komunikasi dan Multimedia.
Sesiapa tidak pasti kesahihan laman perbankan Internet, rujuklah SKMM.
Sebagai tambahan, SKMM dan Internet Service Providers (ISPs) bekerjasama dengan PDRM dalam siasatan berhubung kes e-mel berasaskan penipuan.

“Paling penting pengguna perlu ingat, jangan sekali-kali mendedahkan maklumat peribadi dan lebih berhati-hati apabila menerima e-mel menyatakan menang loteri atau pertandingan, menerima wang daripada cabutan bertuah atau meminta derma.
“Berhati-hati apabila menerima e-mel daripada orang tidak dikenali. Di samping penipuan, e-mel juga mungkin boleh mengandungi virus atau “malware” (perisian berniat jahat),” kata SKMM.

Pengguna juga boleh memasang penapis anti-phishing yang boleh memberi mereka amaran mengenai laman phishing.

Sesiapa menerima e-mel meragukan, rujuk perkara itu kepada polis atau sebagai pilihan mengemukakan aduan atau merujukkan laman web diragui kepada Biro Aduan SKMM secara online di http://aduan.skmm.gov.my atau telefon 1-800-888-030.

Aduan juga boleh dihantar menerusi faks ke nombor 03-8688 1880 atau menulis kepada Biro Aduan Pengguna, Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia, Off Persiaran Multimedia, 63000 Cyberjaya, Selangor.

SKMM menasihatkan pengguna Internet tidak melakukan perkara berikut:

# Pastikan tiada sesiapa memiliki akses komputer anda atau kegiatan online.

# Selalu rakam keluar e-mel atau transaksi online dengan segera sebelum melayari laman web lain.

# Jangan menghantar maklumat peribadi atau perbankan seperti nombor akaun, baki bank dan PIN (nombor pengenalan peribadi) menerusi e-mel.
- Bernama

Naz : Penyangak berada di mana-mana sahaja. Jadi berhati-hatilah selalu...